Yoğunluk Ölçerler ( Dansimetre)
|
BOMEMETRE
|
0-10
|
BE |
|
0-20
|
BE |
|
0-30
|
BE |
|
0-40
|
BE |
|
0-50
|
BE |
|
0-70
|
BE |
|
10-20
|
BE |
|
20-30
|
BE |
|
30-40
|
BE |
|
40-50
|
BE |
|
50-70
|
BE |
|
HİDROMETRE
|
0.600-0.700
|
|
0.700-0.800
|
|
0.800-0.900
|
|
0.900-1.000
|
|
1.000-1.100
|
|
1.100-1.200
|
|
1.200-1.300
|
|
1.300-1.400
|
|
1.400-1.500
|
|
1.500-1.600
|
|
1.000-2.000
|
|
Alkolimetre
|
0-100
|
|
|
Laktometre
|
1.015-1.040
|
|
Ürinometre
|
1.000-1.060
|
|
Sakarimetre
|
0-30 Brix
|
|
30-60
|
|
60-90
|
|
SIVILARIN ÖZKÜTLESİNİN ÖLÇÜLMESİNDE DANSİMETRE YADA PİKNOMETRE’DEN YARARLANMA
Yoğunluk ölçerler, doğrudan yoğunluğu verecek biçimde taksimatlandırılmış aygıtlardır; kimi zaman çeşitli sulu çözeltilerin derişimini tamamlamak üzere derecelendirilirler. Bu durumda kullanım biçimine göre aygıta asitölçer, alkolölçer, sütölçer vb. adları verilir.Yandaki şekilde yani Rousseau yoğunlukölçerinde sütun üzerinde bir mn işareti bulunan küçük bir başlık geçirilmiştir. Aygıt damıtılmış su içerisine atılır; başlık mn çizgisine kadar damıtık su ile doldurulursa su düzeyi sütunun 1 taksimatına gelir. Başlık bir başka sıvı ile doldurulursa, su düzeyindeki taksimat doğrudan yoğunluğu verir.Aygıt yoğunluğu bilinen sıvılar kullanılarak ayarlanır.Yoğunluk ölçer az miktardaki sıvıların yoğunluğunu ölçmeyi sağlar.
Sıvı içindeki hacimleri sabit olan, fakat ağırlıkları azalıp çoğaltılabilen sabit hacimli yoğunlukölçerler (örneğin Fahrenheit yoğunlukölçeri ) ve sıvı içindeki hacimleri sıvının yoğunluğuyla değişen sabit ağırlıklı yoğunlukölçerler olmak üzere iki tür yoğunluk ölçer vardır.En çok kullanılan yoğunlukölçerler sabit ağırlıklı yoğunluk ölçerlerdir.Sabit ağırlıklı bir yoğunluk ölçerle bir sıvının yoğunluğu yada bir çözeltinin derişimi,çok duyarlı olmamakla beraber oldukça çabuk belirlenir.
Sabit hacimli yoğunluk ölçerler;dalan kısmın V hacimi sabit kalmak koşuluyla değişik özgül ağırlıklı sıvılar içine daldırılan yoğunlukölçerin dengede kalabilmesi için ağırlığının değiştirilmesi gerekir.Bu amaçla yoğunlukölçerin üzerine yerleştirilmiş bulunan bir terazi kefesine işaretlenmiş kütleler konur. Eklenen yada çıkarılan kütlelerin ağırlıklarına göre sıvının özgül ağırlığı belirlenir.
Sabit ağırlıklı yoğunluk ölçer.Sıvının özgül ağırlığı değiştiği zaman dalan kısmın V hacmi de değişir.Bu hacimdeki küçük değişmelerin değerlendirilmesi için yoğunlukölçerin üst tarafı üzerinde taksimat bulunan bir çubuk şekline getirilmiştir;bu çubuk üzerinden sıvının serbest yüzü hizasındaki değer okunabilir.Dolayısıyla sabit ağırlıklı yoğunlukölçerler özgül ağırlığın doğrudan doğruya okunmasını sağlarlar ve üzerindeki taksimat ne kadar sık ise o kadar duyarlıdırlar.sudan daha ağır sıvılar için yapılan yoğunluk ölçerler saf suya daldırıldıkları zaman su düzeyi çubuğun üst tarafında bulunur;buna karşılık sudan daha hafif sıvılar için yapılanlar saf suya batırıldıklarında su düzeyi çubuğun alt tarafında yer alır.Bu araçlar üzerindeki taksimata göre yoğunlukölçer(bu durum da üzerindeki taksimat doğrudan doğruya yoğunluğu verir ve suya daldırıldıklarında 1 değeri okunur; taksimat çizgileri arasındaki mesafe aynı değildir.) yada asit ölçer, alkolölçer , tuzölçer, sütölçer vb. adlarını alırlar.Bunun nedeni üzerindeki özel taksimatın bir asit, alkol yada tuz çözeltisinin derişimini veya sütün içindeki yağlı maddelerin oranı vb. vermeleridir; bunlar su içinde 0 taksimatına kadar dalarlar.
Baumé yoğunlukölçeri:Sabit ağırlıklı bir yoğunlukölçerdir.1961 yılından beri yasal olmayan(Baumé derecesi cinsinden) taksimatı gelişi güzel seçilmiş olmakla beraber Baumé tarafından tasarlanan araç ve birim kullanılarak herhangi bir çözeltinin derişiminin belirlenmesine olanak verir. |
