ölçü birimleri,aletleri, kullanma kılavuzu, hepsi burada.
  Kronometre
 


Saatin insan hayat?ndaki büyük rolü herkes taraf?ndan bilinen bir gerçektir. Kolumuzda, cebimizde ta??d???m?z, masam?z?n üzerinde bulunan,ya da duvarda as?l? saat sayesinde, günün hangi zaman?nda bulundu?unuzu kestirir ,belirli zamanlarda yap?lmas? gereken ?eyler için davran???m?z? böylece ayarlar?z. Saatin bir ba?ka görevi de,belirli iki olgu aras?ndaki zaman çizgisini (yani geçen zaman?) tayin etmektir.

Ta? devrindeki insanlar için zaman ölçüleri gayet basitti. Güne?in do?u?u ve bat???,y?ld?zlar?n gökyüzünde belirip kaybolmalar?, onlar?n ilkel hayat?ndaki zaman ölçümü için yeterliydi. Topluluklar yerle?ik bir karakter al?nca, yani belirli bir çevrede yerle?ince, ilkel yöntemlerle de olsa tar?ma ba?lay?nca, zaman ölçümü daha büyük bir de?er kazand?. Ekilen tohumlar?n belirli zamanlarda sulanmas?, hayvanlar?n düzenli zaman aralar?yla beslenmesi ve bunlar gibi zamanla ba??nt?l? daha ba?ka baz? ?eyler sözkonusuydu.

?lk insanlar,bu bak?mdan "güne? saati"nden yararland?lar. Topra?a dikilen uzun bir çubuk en basit güne? saatiydi.Çubu?un topra?a dü?en gölgesinin uzunluk veya k?sal???yla zaman ölçülüyordu. Çubu?un gölgesi güne?in gökyüzündeki durumuna göre uzal?p k?salaca??ndan,bu en ilkel saat "güne? saati" diye tan?mlanm??t?r. Sonra soma "güne? saati" daha geli?tirildi. Ta?tan ya da tahtadan uzun sütunlar?n kullan?lmas?na ba?land?. Bu sütunlar?n üzerinde veya çevresinde çizgilerle i?aretlemeler yap?lm??t?. Gölgenin dü?tü?ü her çizgi belirli bir zaman? ifade ediyordu.

Geli?tirilmi? ve titiz ayr?nt?lar? olan güne? saati,Hristiyanl?k döneminden yakla??k olarak 1000 y?l önce Babil'liler taraf?ndan kullan?l?yordu. O ça? insanlar?n?n "60" say?s?ndan temellenen "alt?l?" bir say? sistemleri vard?. Sonradan eski M?s?r'da, Yunanistan ve Roma'da da ayn? say? sistemi geçerli olmu?tur. Ça?da? astronomide ve günü 12 ya da 24 saate bölmemizde hala bu sistemin etkisinden izler vard?r.Geli?tirilmi? güne? saati büyük ölçüde yararl? oluyordu ama,geceleri ve bulutlu havalarda i?e yaram?yordu. Bu sak?ncay? farkeden insanlar,zaman? daha kapsaml? verebilecek bir gereç (alet) dü?ündüler. Böylece "su saati" icat edildi. Zaman?m?zdan 4500-5000 y?l önce, Çin'de, M?s?r'da ve Mezopotamya'da bu saatten yararlan?l?yordu. Su saatleri çe?it çe?itti.En çok kullan?lan tip, tam bir günde yani 24 saatte bo?alan büyükbir su kab?ndan ibaretti. Alttaki bir delikten yava? yava? akan suyun seviyesi için,kab?n içinde çizgilerle i?aretlemeler yap?lm??t?. Her çizgi belirli bir "birim zaman"? ifade ediyordu. Suyun seviyesi bu çizgilerden birine var?nca, saatin ba??ndaki görevli ba??rarak durumu bildirir,yani saatin kaç oldu?unu söylerdi.

Çinliler bir kaptan ba?ka bir kaba akan.biribo?al?nca öteki kab? dolduran suyla zaman?n belirlendi?i daha de?i?ik bir "su saati" kullan?yorlard?. Eski Yunanl?lar ve Romal?lar, su saatlerinin daha da geli?tirilmi? tiplerini yapt?lar.

?skenderiye ?ehrindeki Yunanl? bir saatçi, tarihte ilk kez silindirler ve çarklarla kendi kendine çal??an bir su saatini gerçekle?tirdi. Bu arada insan?n bilgisi artm??, görü? ufuklar? daha geni?lemi?ti. Zaman? ayr?nt?lar?yla bilmek gere?ini duymu?tu. Bunun için "kum saati,"ni tasarlad? ve bu için irisini uygulad?. Kum saati, Ortadan çok dar bir bo?azla birbirine ba?lant?l?, biçimi ve hacmi e?it iki ayr? bölmeden meydana gelmi? cam bir kapt?. Bölmelerden üstteki çok ince kumla doluydu. Buradaki ince kum dar ba?lant? bo?azdan akar ve var?m saat içinde a?a??daki bölmeyi doldururdu. Sonralar?, cam bölmeler çizgilerle i?aretlendi. Çeyrek saatler, hatta daha küçük zaman parçalar?n?n belirlenmesi yoluna gidildi.

Su ve kum saatlerine yanda? olarak, baz? çevrelerde belirli zaman çizgileriyle i?aretlenmi? çok uzun mumlar da kullan?l?yordu. Yan?p eriyen mumun ula?t??? çizgi, bu arada ne kadar zaman geçti?ini belirtmekteydi.

M. S. 1000 y?l?nda, Papa II. Silvester bat?da ilk rakkasl? saati yapt?. Önceleri rakkasl? saatlerin çarklar?,kadranlar? pratik bak?mdan güçlükler ç?karacak ölçüde büyüktü. Sonradan bu sak?ncalar giderildi. Rakkasl? saatler daha mükemmelle?tirildi. 1232 y?l?nda, M?s?r Sultan? Almanlar?n ?mparatoru II. Frederick'e "horologium" diye tan?mlanan bir saat gönderdi. Bu saat sarkaç yerine as?l? baz? a??rl?klar ve çarklarla çal???yordu. Gerçek anlamda ilk "çarkl? saat'in bu oldu?u söylenebilir. Aradan geçen zamanla, Württemberg'li Henry De Wieck ad?nda bir Alman çarkl? saati daha geli?tirdi. 1364 y?l?nda, Fransa Kral? V. Charles,De Wieck'i Paris'e ça??rd? ve kraliyet saray?n?n kulelerinden birine bir saat yapmas?n? istedi. 8 y?l çal??an De Wieck, ?imdi "Adalet Saray?" diye bilinen yap?n?n kulelerinden birinde bu saati yapt?.Sözkonusu saat 1850 y?l?n?n sonlar?na kadar çal??t?. Bu saatin makine aksam? yakla??k olarak 300 kiloydu.



Mekanik Saat Mum Saati

1509 y?l?nda, Nürenberg'li Alman saatçi Peter Henlein, madeni parçalardan ilk cep saatini yapt?. Henlein,çelik yay yerine domuz k?l? kullanm??t?. Bu ilk cep saati "Nürenberg Yumurtas?" diye tan?mlan?r. 1583 y?l?nda, Galileo (Galile), "pandelum" diye tammlanan gerçek ve bilimsel ilkelerle çal??an rakkas? ke?fetti. Galileo,bir ipe ba?l? a??rl?klar?n yani sarkaçlar?n büyüklü?ü ne olursa olsun, ipin uzunlu?u de?i?medikçe ayn? süre içinde sallant?lar?n? tamamlad?klar?n? ortaya koymu?tu. Böylece, rakkas?n bir sal?nt?s? bir saniyede tamamlanan rakkasl? saatlerin yap?m? gerçekle?tirildi. 1728 y?l?nda, ?ngiliz John Harrison ilk kronometreyi yapt?.

Güne? saatinden ba?layarak belirli bir do?rultuda süregelen çal??malar, modern saatçili?in ç?k?? noktas?na ula?m??t?.
Saat; Bir günün yirmi dörtte birine e?it olan zaman birimi.Bu zaman birimi esas kabul edilerek zaman göstermek için yap?lan araçlara da saat ismi verilir. Zaman? göstermek için kullan?lan saatlerin güne? saati, kum saati, su saati, duvar saati ve kol saati gibi birçok çe?itleri vard?r.

Eski M?s?rl?lar ve Babilliler (M. Ö. 5000 - 1000) zaman?, tan?d?klar? y?ld?zlar?n durumuna ya da güne? saatlerine bakarak ölçerlerdi. XVII. yüzy?la kadar da en do?ru saatler bu saatlerdi. Babilliler, su saatini icat etmi?lerdi. Bu saatte içi yava? yava? su ile dolan bir kaptaki suyun seviyesine bakarak zaman? anlamak kabildi. Bu kaba su belirli bir oranda ak??la dolard?. ?çinde bulunan zembereklerin veya baz? a??rl?klar?n etkisiyle hareket eden bir seri çarklardan meydana gelen mekanik saatler ilk defa XIV. yüzy?lda görüldü, fakat bu ilk saatler do?ru gitmiyordu ve bunlar?n sadece akrebi mevcuttu. Yelkovanlar? yoktu. Huyghens 1657 de saatin içindeki çarklar?n belirli bir h?zla ve turla dönmesini sa?lamak için saate bir pandül ekledi. Bu tarihte saatlerin hatalar? 10 dakikaya kadar indirilmi?ti. ?lk dakik saat 1671 de imal edilen Harrison kronometreydi. Bu kronometre ile saatin hatas? günde bir saniyeye indirilmi?ti. Son zamanlarda enerjisini alternatif ak?mdan alan elektrikli saatler ve son derece dakik radyo frekans osilatörleriyle ayarlanan saatler yap?ld?. ?yi bir astronomik saatin hatas?n?n 24 saatte 0,001 saniyeyi a?mamas? gerektir.

Saatlerin Greenwichteki saate göre ayarlanmas? 1914 y?l? 9 Mart günü kabul edilmi?tir. Bundan önce saatler Paris saatine göre ayarlan?rd?. Baz? memleketler 1915 y?l?ndan itibaren günlerin daha uzun oldu?u yaz mevsiminde saatleri 60 dakika ileri almaya karar vermi?lerdir. Buna yaz saati ad? verilir. Yaz saati memleketimizde ikinci Dünya sava??ndan beri kullan?lmaktad?r. Süresi de kararname ile tayin edilmektedir. Yaz saati, yaz?n s?cak aylar?nda insanlar?n i?lerine daha erken ba?lamalar?n? sa?lar.
 
   
 
Since 2009 Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol