|
İdrarda Kantitatif Şeker Tayin Yöntemleri
Kokusu
Normal idrar içerdiği uçucu asitlerden dolayı hafif aromatik bir kokuya sahiptir. Uzun süre bekletilen idrarda bakteriler tarafından ürenin amonyağa yıkımlanması sonucu keskin bir amonyak kokusu şekillenir. Uzun süre bekletilen idrarda ürenin yıkımlanması sonucu oluşan amonyağın yanı sıra proteinlerin kokuşması sonucu keskin amonyak kokusunun yanı sıra dekompose olmuş proteinlerden kaynaklanan hoş olmayan bir koku yaymaktadır.
Özellikle Dieabetes mellituslu hastalarda yağların enerji kaynağı olarak kullanılması sonucu açığa çıkan keton cisimlerinden kaynaklanan aseton kokusu da algılanabilir. Yine bazı amino asit metabolizmasındaki bozukluklarda idrar lahana, bozulmuş veya kızartılmış balık kokusu algılanabilir. Hayvanların tükettiği yem maddesinin de idrarın kokusu üzerine etkisi bulunmaktadır. Bundan dolayı anamnez alınırken tüketilen yem hayvan sahibine sorulmalıdır.
Yoğunluğu (Özgül ağırlığı)
İdrarın dansitesi ürinometre veya dansitometre denilen içinde ağırlık maddesi olarak civa içeren spesifik aletler tarafından ölçülmektedir. Ayrıca refraktometre veya hazır stiklerle de dansite ölçümü mümkündür. Sağlıklı köpek ve kedilerde 1.015-1.040, at ve sığırlarda 1.020-1.050 arasında değişkenlik göstermektedir. Eğer böbrek epitelleri uygun olarak çalışmazsa idrar üriner sistem tarafından konsantre edilemez ve dansite düşer. Fakat idrar dansitesindeki düşüklük her zaman böbreklerin iflasından değil, bazen de aşırı su alınımı sonucu idrar dansitesi düşebilmektedir. İdrarın dansitesi numune içersinde çözünmüş halde bulunan substanzlarla ( üre, NaCl vs.) korrelasyon gösterir.
İdrarın Kimyasal Muayenesi
İdrarda Glikoz
Glomeruluslar kanda bulunan bütün glikoz için geçirgendirler, fakat glomerular eşiği aşan hemen bütün glikoz molekülleri tubuluslar tarafından tekrar geri emilir. Bunda dolayı idrarda ölçülebilir seviyede glikoz bulunması idrarın patolojik olduğuna işaret eder. Bu durum özellikle Diabetes mellituslu hastalarda görülür. Bu hastalarda kan glikoz seviyesi çok arttığından glomeruluslardan geçen glikoz miktarı tubulusların resorbe edebildiği glikoz miktarını aşmaktadır. Bunun yanında hiperglisemide, üriner sistem hemorajilerinde glikozüri görülebilir. Köpekler yüksek miktarlarda C vitamini sentezleyebildiklerinden idrar glikoz tayinlerinde yanlış sonuçlar alınabilir. Yine sistitisli kedilerin idrarlarında yapılan glikoz tayinleri de doğru sonuçları yansıtmayabilir. Yine korku, şok ve aşrı heyecan hallerinde, civa klorür zehirlenmelerinde, ağır eksersizler sonucu, beyin tümörlerinde, kafatası kırıklarında, akut ve kronik pankreatitiste, hipertroidizimde ve kuduzda glikoüri görülebilmektedir.
Bir sıvının idrar olup olmadığının anlaşılması
Veteriner hekimlikte zaman zaman vücuttan alınan sıvının idrar olup olmadığının anlaşılması gerekli olmaktadır. İdrar için karakteristik olan üre ve ürik asidin aynı zamanda bir sıvıda bulunması bu sıvının idrar olduğunun veya buna idrar karıştığının delilidir. Bir de buna kreatinin varlığı eklenirse muayene edilen sıvının idrar olduğuna kesin olarak karar verilir.
Kantitatif Metotlar
1. Causse-Bonnans Testi
Fehling A çözeltisi : Bir beherde 35gr CuSO4.5H2O 500ml suda çözülür ve 5ml D.H2SO4 ilave edilerek ısıtılır. Hacmi saf su ile 1L’ye tamamlanır.
Fehling B çözeltisi : Bir beherde 150gr sodyum potasyum tartarat 500ml destile suda sıcakta çözülür, soğutulur ve üzerine 300ml %33’lük NaOH çözeltisi ilave edilir. Hacmi saf su ile 1L’ye tamamlanır.
Causse Bonnans metodunda Fehling reaktifinin indirgenmesi potasyum ferrosiyanür karşısında yapılır. Esmer renk oluşumu reaksiyonun bittiğini gösterir. Bir balon içerisine pipetle Fehling A çözeltisinden 10ml, Fehling B çözeltisinden 10ml ve %5’lik potasyum ferrosiyanür çözeltisinden 5ml konur. Üzerine 30-40ml distile su ve kaynamayı düzenlemek için 2-3 parça sünger taşı ilave edilir. Balon küçük alevde hafifçe kaynatılır. Daha önce bir bürete doldurulan sulandırılmış veya sulandırılmamış idrardan damla damla ilave edilir. Başlangıçta damlaların sayısı çokça olabilir. Reaksiyonun sonuna yaklaştıkça damlaların sayısı azaltılmalı, aradaki zaman uzatılmamalıdır.
Düzgün ve hafif bir şekilde kaynamakta olan balon üzerine idrar damlaları ilave edildikçe Fehling reaktifinin mavi rengi yavaş yavaş değişmeye başlar. Önca sarı daha sonra esmer bir renk oluşur. Esmer rengin oluşumu reaksiyonun bitişini gösterir. Sarfedilen idrarın ml. miktarı kaydedilir.
2. Benedict Metodu
Benedict kantitatif reaktifi : 25gr susuz Na2CO3 200ml suda ısıtılarak çözülür. Üzerine 50gr sodyum veya potasyum sitrat ve 31.25gr KSCN ilave edilerek çözülür. 4.5gr CuSO4.5H2O’un 20 ml sudaki çözeltisi bu çözeltiye sürekli çalkalama ile ilave edilir. 1.25ml %5’lik K4Fe(CN)6 çözeltisi eklenip oda sıcaklığına kadar soğutulur. Su ile hacmi 250ml’ye tamamlanır.
Kalitatif glukoz aranmasındaki Benedict reaktifi ile buradaki kantitatif reaktif arasında fark vardır. Kantitatif reaktife ayrıca potasyum sulfosiyanür ve potasyum ferrosiyanür ilave edilir. İndirgenme bittiği zaman bakır sulfosiyanürden ibaret (CuSCN) beyaz bir çökelek oluşur. Ferrosiyanür bakır hidroksitin çökelmemesini sağlar. Bu reaktif uzun süre dayanır.
Deneyin Yapılışı :
1.Yöntem : Benedict Kantitatif Testi
Bürete seyreltilmiş idrar konur (%1’lik). Erlene 5-10gr arası Na2CO3 eklenir. Kaynama taşı ilavesinden sonra bek alevinde ısıtılır. Daha sonra kaynama sıcaklığını yitirmeden titrasyon yapılır. Titrasyon sonu beyaz çökeleğin oluştuğu andır.
2.Yöntem : Causse-Bonnans Testi
Erlen Fehling A Fehling B Potasyum ferrosiyanür Kaynama taşı
2.5ml 2.5ml 1.25ml Birkaç tane
Yukarıdaki işlemler yapıldıktan sonra erlen bek alevinde hafif kaynamaya başlayana kadar ısıtılır. Kaynama başlayınca büretteki seyreltilmiş idrar (%1’lik) ile titre edilir. Esmer renk oluşumunun gözlendiği ml hacmi kaydedilir.
Hesaplamalar :
1.Yöntem
1gr glukozda 6.7ml = S
0.05.100/6.7 = %0.746
2.Yöntem
6.2ml toplam miktar = S
100ml de 0.75gr olacak şekilde
0.042.100/6.2 = %0.677
Yorum :
Birinci yöntemde ferrosiyanür varlığında fehling çözeltisinin indirgen maddelerce indirgenmesi prensibini kullandık.
|
