Alkolmetrenin çalışma prensibi ise elektrik arkı. Nasıl iki elektrik yüklü kabloyu birbirine değdirdiğimizde arada şimşek çakması gibi bir elektrik arkı oluşur, aynı mantık. Havadan değer alan alkolmetrelere üflendiğinde elektrik geçirgenlik değeri akciğerlerimizden gelen nefesin alkollü olup olmamasına göre değişiyor ve cihazın içindeki plakaların arasında bulunan rakamların değişmesine yol açıyor. Cihaz, alkolün nefesteki ve havadaki oranını, bunun vücuttaki ortalama kan değerlerini kendi içinde hesaplıyor ve promil olarak kandaki alkol değerini belirliyor.

Alkolmetrenin gösterdiği değer her zaman kesin sonuç mudur?
Elbette ki değil. Bu cihazlar her zaman aşağı yukarı bir değer verir. Aletle olabilecek en sağlıklı sonucun alınabilmesi için diyaframa yakın olan bölgedeki havanın alınması lazım. O yüzden üfleme işini de usturuplu yapmak gerekiyor, derin derin, diyaframdan. Ama ne olursa olsun en doğru sonuç, hastanede uygulanan kan testiyle alınır. Çünkü bu cihazların da en doğru sonucu verdiğini söylemek mümkün değil. Elinize kolonya sürüp birkaç dakika sonra alkolmetreye değdirseniz çok yüksek oranda promil değeri çıkabilir. Ya da bir restoranda yemek yedikten sonra alkollü mendille ağzınızı silmeniz bile promilin yüksek çıkmasına neden olur.

Peki cihaz yanılabilir mi?
Bu çok hassas bir konu. Eğer üfleyen kişi alkollüyse, promili düşürmek için naneli sakız çiğnemek ve bunun gibi onlarca yola başvurmak boşa çaba harcamaktır. Biz de amatör denemelerle makineyi yanıltmayı denedik ama başaramadık. Ancak, basınç nedeniyle rakım değişikliklerinde alkolmetrede yanlış değerler gelebilir. Mesela Bursa merkezde test yaptığınız bir kişiye Uludağ’da test yaparsanız daha yüksek bir değer çıktığını görürsünüz. Burada kalibrasyon değerleri devreye giriyor. Kalibrasyon değerleri, bulunduğunuz rakıma göre ayarlanana değerler. Yani İstanbul’da kullanılan bir cihaz Ankara’da kullanılamaz. Ankara şartlarına uygun değerlerin girilmesi gerekir. Ayrıca her cihazın periyodik aralıklarla kalibrasyon ayarları yenilenir. Eğer üfledikten sonra değerler yüksek çıkıyorsa ve siz kendinize bunun mümkün olmayacağı konusunda güveniyorsanız itiraz etme hakkına her vatandaş gibi sahipsiniz. Ehliyetinize, kontrol sırasında ne kadar itiraz ederseniz edin, el konulur. Ancak, mahkeme kararından sonra ehliyetinizi geri alabilirsiniz. Ancak, itiraz durumunda adli tıp kurumu tarafından test yapılması isteniyor. Burada kan testi uygulandıktan sonra, test sonucuna göre mahkemeye başvuruyorsunuz. Mahkeme kararına göre ehliyetiniz size iade ediliyor. Ama ikinci bir üfleme hakkınız yok. Çünkü üfleme yapıldıktan sonra kayda geçiyor ve işlemi yapan memur ikinci kez üflettiğinin açıklamasını yapmak zorunda. O gün kayıtta 100 tane 50 promilin üstünde çıkan ölçüm yapıldıysa 100 tane ehliyet bize göstermek durumunda.

Kan testini ne kadar süre içinde yaptırmak gerekir?
Bu, şartlara ve yaşanan olaylara göre değişir. 2–3 saat içinde yapılması gerekir. Bu süre zarfında olamıyorsa en geç 8 saat içinde yapılmalıdır. Ertesi güne bırakılırsa vücuttaki alkol oranının düşme durumundan dolayı yapılan test kabul edilmez.

İki kişinin aynı miktarda aldığı alkol miktarı farklı değerler çıkarır mı?
İnsanlar aynı miktarda alkolü almakla beraber kandaki aynı alkol yoğunluğuna sahip olmayabilir. Kiminin vücudunda kabaca söylemek gerekirse 4,5 litre, kiminin vücudunda 5 litre kan vardır. Dolayısıyla az miktarda kan bulunan kişide değer fazla çıkar. Bunun o anki beslenme durumuyla da alakası var. Sonuçta alkolün vücutta bulunması kimyasal bir olay. Vücut belli bir reaksiyon gösteriyor, karaciğer alkolü vücuttan atmaya çalışıyor. Yediğiniz gıdalar bu reaksiyonu yavaşlatabilir veya hızlandırabilir. Bu tip şeyler çok abartılı olmasa da değerlerde değişiklik göstermesine neden olabilir.