akım nedir? önce
İletkenden (ya da alıcıdan) birim zamanda geçen elektrik
yükü (elektron) miktarına akım denir. Akım, elektronların
hareketiyle ortaya çıkar. Ancak eskiden akımın artı (+)
yüklü oyuklar tarafından taşındığı sanıldığından, bugün
de eski (klâsik) teorem kabul edilmektedir.
Başka bir deyişle, bir pilde akım, artı (+) uçtan eksi (-)
uca doğru gider deriz. Ancak gerçekte akım eksi (-) uçtan
artı (+) uca doğru akar.
|
Şekil 1: Artı (+) ve eksi (-) yüklerin iletken içindeki hareketi |
Şekil 2: Elektrik akımının iletkenden geçişinin basit olarak gösterilişi |
Şekil 1'de iletken içindeki artı (+) ve eksi (-) yüklü
parçacıkların hareket yönleri gösterilmiştir.
Şekil 2'de ise pilin eksi (-) ucundan çıkan elektronların
pilin artı (+) ucuna doğru hareketi görülmektedir.
Elektrik devresinden geçen akım "I" ile gösterilir ve
ampermetreyle ölçülür. Akımın birimi amper (A), denklemi, I = U/R [A] şeklindedir.
|
Şekil 3: Ampermetrenin devreye bağlanışı |
Şekil 3'de DC üreteciyle beslenen alıcının çektiği akımın
analog tip ampermetreyle ölçülmesine ilişkin bağlantı
şeması verilmiştir.
Devrede alıcının güçü (wat) ne kadar büyürse akım
şiddeti yükselir, buda eloktronların sayısı yükselir anlamına gelir.
1 amper neye göre belirlenir?
Saniyede 6,28*10 elektron akıtan devrenin akım şiddetine 1amper denir.
Akımın ast katları
Pikoamper (pA), nanoamper (nA), mikroamper (mA),
miliamper (mA)
Akımın üst katları
Kiloamper (kA), megaamper (MA), gigaamper (GA)
Not: Megaamper ve gigaamper uygulamada pek
kullanılmamaktadır. Akımın ast ve üst katları biner biner
büyür ve küçülür.
0-10 amper'e kadar yukardaki basit bağlatıntı ile
akım şiddetini ölçümü yapıla bilir. 10 amper'den sonrası kablo kesiti
yükseldiği için ölçü aleti içindeki bobinler dayanmaz ve
patlar.
0-1000 ampere kadar elimizdeki pensampermetre ile
ölçebiliriz.
1000 amperden sonra yanına yaklaşamayız ve akım
trafoları ile ölçüm yapırız.
|